ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ  ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ & ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ

 Τα σενάρια των επιστημόνων είναι σε όλους μας γνωστά: Αύξηση της μέσης  θερμοκρασίας 2-3 βαθμούς μέχρι το 2050, αύξηση της στάθμης της θάλασσας από το λιώσιμο των πάγων της ξηράς αλλά και από τη θερμοκρασιακή της διαστολή. Ξηρασία και έντονα καιρικά φαινόμενα, περιβαλλοντικοί μετανάστες, λειψυδρία κλπ.

Θα ήθελα όμως να τονίσω ότι αυτά δε θα συμβούν το 2050. Δε θα φτάσουμε δηλαδή στις 31 Δεκεμβρίου του 2049 όπως είμαστε σήμερα και ξαφνικά θα βρεθούμε στο οικολογικό, οικονομικό και κοινωνικό χάος.

 Αυτά δε θα τα αντιμετωπίσουν τα παιδιά μας μόνο, αλλά και εμείς οι ίδιοι, καθώς όλο και πιο συχνά θα γινόμαστε μάρτυρες μιας ακραίας συμπεριφοράς του καιρού και της φύσης γιατί όλα αυτά θα συμβούν σταδιακά.

 Οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις θα χτυπήσουν οδυνηρά τις πόρτες μας και όσο λιγότερα κάνουμε σήμερα για τη μείωση τους, τόσο πιο οδυνηρό θα είναι το αποτέλεσμα. Όσο θελήσουμε σήμερα να αποτινάξουμε την άνεση και την αδιαφορία μας, τόσο πιο ήπια θα είναι τα αποτελέσματα αυτής της (χωρίς λογική) σπατάλης στην οποία έχουμε εθιστεί.

 Όλοι πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι παλεύουμε με τον εαυτό μας, τις συνήθειές μας, το οικονομικό μας σύστημα, τις αντιλήψεις μας για τη φύση και τη μοναδική σπατάλη ενέργειας που κάνουμε.

 Από τους πλέον υπεύθυνους παράγοντες για την κλιματική αλλαγή και το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι οι τεράστιες ποσότητες του διοξειδίου του άνθρακα, που απελευθερώνονται κάθε χρόνο στην ατμόσφαιρα, από τις βιομηχανίες, τα κτίρια, τις τεράστιες κτηνοτροφικές μονάδες, τις μεταφορές και από άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες.

θα σταθώ στα Πράσινα κτίρια.

Αρχικά θα δούμε πως μπορούμε να εξοικονομήσουμε ενέργεια σε ένα κτίριο και μετά θα προσπαθήσω να σας δώσω σε γενικές γραμμές μία εικόνα του τι είναι αυτό που ονομάζουμε βιοκλιματική κατοικία (ένα άγνωστο, για τον πολύ κόσμο ακόμη, θέμα).

Ένας  μέσος άνθρωπος της πόλης περνάει το 80% του χρόνου του μέσα σε κτίρια (γραφεία, εργοστάσια, καταστήματα, κατοικίες κλπ). Από αυτό και μόνο μπορεί να καταλάβει κάποιος πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν τα κτίρια στη ζωή μας.

Τα κτίρια λοιπόν καταναλώνουν το 40% της παγκόσμιας ενέργειας και συμβάλουν κατά 50% στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Παράλληλα εμμέσως, αυξάνουν τα ποσοστά αυτά, καθώς ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής και συνεπώς κατανάλωσης ενέργειας, αφορά την παραγωγή δομικών υλικών ή προϊόντων εξοπλισμού των κτιρίων.

Αυτό είναι κάτι που το έχει συνειδητοποιήσει η  Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει τεθεί σε ισχύ από την 1/1/2006 η κοινοτική οδηγία για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια με την επιβολή διατήρησης ενεργειακής ταυτότητας σ’ αυτά και βαθμονόμησή τους με βάση το πόσο ενεργειοβόρα είναι. Η Ελλάδα μαζί με δύο ακόμη χώρες μη καταφέρνοντας να συμμορφωθεί στην οδηγία έχει πάρει παράταση μέχρι τις 3/1/2009.

Άρα επεμβάσεις που θα στοχεύουν στη μείωση της κατανάλωσης της ενέργειας των κτιρίων, θα είχαν σημαντική συμβολή στην προσπάθεια περιορισμού του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Σε ένα κτίριο καταναλώνουμε με δύο κυρίως τρόπους ενέργεια. Είτε με την κατανάλωση ενέργειας για τη θέρμανση του χώρου το χειμώνα, υπό τη μορφή καύσης πετρελαίου στον καυστήρα του λέβητα, είτε με τη μορφή ηλεκτρικού ρεύματος για το δροσισμό ή και τη θέρμανση του κτιρίου με κλιματιστικά, για το φωτισμό του αλλά και τη λειτουργία των ηλεκτρικών συσκευών (τηλεόραση πλυντήριο, θερμοσίφωνας κλπ). Όμως και το ηλεκτρικό ρεύμα για να παραχθεί, χρησιμοποιεί κυρίως πετρέλαιο ή λιγνίτη.

Υπάρχει και ένας τρίτος τρόπος κατανάλωσης ενέργειας,που γίνεται άπαξ, για μία φορά δηλαδή, και αφορά την επιλογή των υλικών που χρησιμοποιήσαμε για την κατασκευή του κτιρίου.

Κάθε υλικό για να παραχθεί καταναλώνει ενέργεια στο εργοστάσιο παραγωγής του. Αυτή η ενέργεια ονομάζεται embedded ή embodied energy. Στα ελληνικά θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε ενσωματωμένη ενέργεια ή ίχνος ενέργειας σε ένα προϊόν.

Σε ποσοστό που κυμαίνεται από 20-25% η κατανάλωση ενέργειας σε ένα κτίριο αφορά  το φωτισμό και τη χρήση ηλεκτρ. συσκευών.

Εξοικονόμηση ενέργειας  20% για το φωτισμό και τις ηλεκτρικές μας συσκευές σημαίνει 5% μείωση στη συνολική κατανάλωση ενέργειας ενός κτιρίου. Αν αυτό σας φαίνεται λίγο, σας πληροφορώ ότι αν αυτή ηεξοικονόμηση γινόταν από όλους, αυτό θα αντιστοιχούσε σε αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια τόνους το χρόνο λιγότερης έκλυσης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Δε θα σταθώ πολύ στο πώς μπορείτε να εξοικονομήσετε ενέργεια και χρήμα με μια ορθή χρήση των ηλεκτρικών συσκευών σας. Οι πιο απλές είναι να κλείνετε τα φώτα βγαίνοντας από ένα δωμάτιο, να αλλάξετε τους λαμπτήρες υψηλής κατανάλωσης με νέας τεχνολογίας χαμηλότερης κατανάλωσης, να κλείνετε τελείως τον υπολογιστή σας ή την τηλεόραση από το πλήκτρο απενεργοποίησης που βρίσκεται πάνω στη συσκευή, να μην αφήνετε ανοιχτό το ψυγείο σας, να σπαταλάτε όσο γίνεται λιγότερο ζεστό νερό κλπ.

Ενδεικτικά μόνο θα σας αναφέρω ότι το μισό σχεδόν της κατανάλωσης ηλεκτρ. ρεύματος από μια τηλεόραση ετησίως, γίνεται στο χρόνο που αυτή βρίσκεται σε κατάσταση αναμονής (standby).

Το υπόλοιπο 75-80% της ενέργειας που καταναλώνει ένα κτίριο, γίνεται για την εξασφάλιση θερμικής άνεσης σ’ αυτούς που το χρησιμοποιούν. Καταναλώνεται δηλαδή για την θέρμανση ή το δροσισμό του κτιρίου.

Καταλαβαίνει συνεπώς ο οποιοσδήποτε, ότι ακόμη και μικρά ποσοστά μείωσης αυτής της συγκεκριμένης χρήσης ενέργειας, πόσο σημαντικά αποτελέσματα θα είχε στη μείωση της έκλυσης θερμοκηπικών αερίων στην ατμόσφαιρα. Πόσο μάλλον αν αυτά τα ποσοστά μείωσης γίνονταν αρκετά μεγάλα, κάτι που δεν είναι δύσκολο να γίνει, ακόμα και σε υπάρχοντα κτίρια.

Εδώ ο ρόλος της ισχυρής μόνωσης του κελύφους ενός κτιρίου, δηλαδή των τοίχων, της pilotis, της ταράτσας και των κουφωμάτων και υαλοπινάκων παίζουν σημαντικό ρόλο, όπως επίσης σημαντικό ρόλο παίζει και η βελτίωση της απόδοσης του καυστήρα θέρμανσης.

Θα αναφέρω μερικές πρακτικές συμβουλές, προκειμένου να βοηθήσω όσους θα ήθελαν με επεμβάσεις στο κτίριό τους, να εξοικονομήσουν ενέργεια, χρήμα αλλά και να συμβάλουν οι ίδιοι στη συγκράτηση του φαινομένου του θερμοκηπίου:

Συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης των περιμετρικών τοίχων.

Το σύστημα εξωτερικής θερμομόνωσης εφαρμόζεται σε νέες ή παλαιές κατοικίες και συγκεκριμένα επενδύοντας εξωτερικά το κτίριο με θερμομονωτικό υλικό από διογκωμένη πολυστερίνη ή πετροβάμβακα, το οποίο «σοβατίζεται» με ένα ειδικό ελαστικό πολύ ισχυρό στεγανό επίχρισμα. Με τον τρόπο αυτό ελαχιστοποιούνται οι θερμικές απώλειες του κτιρίου από τους εξωτερικούς τοίχους αλλά και η εισροή θερμότητας το καλοκαίρι από το περιβάλλον στο εσωτερικό του κτιρίου.

Τα σημαντικά πλεονεκτήματα του συστήματος αυτού είναι:

Ένα τέτοιο σύστημα έχει ένα κόστος περίπου 40 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο και μέσο χρόνο απόσβεσης τα 4- 6 έτη.

Τι είναι όμως το φαινόμενο των θερμικών νησίδων στην πόλη που ανέφερα παραπάνω; Αξίζει να σταθούμε εδώ γιατί πραγματικά είναι ιδιαίτερα σημαντικό να το επιλύσουμε ή έστω να μειώσουμε την εμφάνισή του.

Ο όρος «θερμική νησίδα» προσδιορίζει το φαινόμενο της υψηλότερης θερμοκρασίας (έως και 10οC), τόσο το καλοκαίρι όσο και το χειμώνα, που παρουσιάζει μία πυκνοδομημένη αστική περιοχή σε σχέση με τα απομακρυσμένα προάστιά της.

Η χρήση των κλιματιστικών (air condition), για την αντιμετώπιση της υψηλής θερμοκρασίας αυξάνει το φαινόμενο τους θερινούς μήνες και ειδικά στην περίπτωση ενός καύσωνα, που με τη σειρά του αυξάνει την  κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος για την επιπλέον χρήση των κλιματιστικών.

Για να μπορέσει η ΔΕΗ να αντιμετωπίσει τη ζήτηση που δημιουργεί αυτός ο φαύλος κύκλος, χτίζει νέα εργοστάσια παραγωγής ρεύματος ή αγοράζει ηλεκτρικό ρεύμα από άλλες χώρες, συντηρεί παραπάνω προσωπικό από όσο χρειάζεται (μόνο και μόνο για να καλύψει τις ανάγκες αυτών των 4-6 ημερών που κατά μέσο όρο έχουμε καύσωνα το καλοκαίρι, και προμηθεύεται  και συντηρεί εξοπλισμό εκατομμυρίων ευρώ, που στην ουσία όλο τον υπόλοιπο χρόνο δε χρειάζεται.

Αν υπάρχει ένας σίγουρος τρόπος για την αποφυγή αυτών των τικ στη ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος, η λύση βρίσκεται στην  θερμομονωτική θωράκιση των κτιρίων.

Και ένας από τους πλέον αξιόπιστους τρόπους είναι τα πράσινα ή φυτεμένα δώματα -ταράτσες.

Κατασκευή πράσινης ή φυτεμένης ταράτσας:

Τα «πράσινα δώματα» (φυτεμένες ταράτσες δηλαδή) και οι «πράσινοι τοίχοι» είναι η μόνη λύση για την αλλαγή του αστικού τοπίου, τη διατήρηση και δημιουργία νέων ελεύθερων χώρων, αλλά και ο μόνος τρόπος μείωσης ή ακόμη και εξάλειψης των «θερμικών νησίδων».

Τα φυτά,  αντίθετα με τα δομικά υλικά, χρησιμοποιούν – καταναλώνουν – σημαντικό τμήμα της ηλιακής ενέργειας για την ανάπτυξή τους. Παράλληλα καταναλώνουν το βασικό θερμοκηπικό αέριο (διοξείδιο του άνθρακα) απελευθερώνοντας οξυγόνο. Λειτουργούν στην ουσία δροσιστικά προς το περιβάλλον τους. Αυτό το αντιλαμβάνεται εύκολα κάποιος όταν κινείται με μοτοσικλέτα ή ποδήλατο στην πόλη το καλοκαίρι και περνά δίπλα από κάποιο άλσος. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι σ’ ένα δώμα (ταράτσα δηλαδή), με έντονη ηλιοφάνεια το καλοκαίρι, μπορούν να αναπτυχθούν θερμοκρασίες πάνω στο μπετόν ή στα πλακάκια 80oC. Στο ίδιο δώμα αν ήταν φυτεμένο η θερμοκρασία του αέρα πάνω από τα φυτά θα ήταν μόλις 35-38οC.

Επιστημονικές μελέτες αναφερόμενες στο πρόβλημα της υπερθέρμανσης της Αθήνας θεωρούν πως αν η πρωτεύουσα είχε φυτεμένα τα δώματά της, θα είχε μια μέση πτώση της θερμοκρασίας  3- 6οC (!) κατά μέσο όρο το καλοκαίρι.

Αυτό θα σήμαινε όμως και κάτι άλλο: 600 Μεγαβάτ κέρδος σε ηλεκτρική ενέργεια, δηλαδή όσο η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας του σταθμού της Μεγαλόπολης. Τόση είναι η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από τη χρήση των κλιματιστικών για δροσισμό το καλοκαίρι ή για θέρμανση το χειμώνα.

Αν η Αθήνα ήταν γεμάτη από εκτατικά φυτεμένα δώματα θα είχε λυθεί επίσης μια για πάντα και το αντιπλημμυρικό της πρόβλημα.

Τα πλεονεκτήματα από τη φύτευση των δωμάτων δεν σταματούν εδώ. Παρακάτω ακολουθούν τα περισσότερα από αυτά. Τα πράσινα δώματα λοιπόν:

1) Προσφέρουν εξαιρετική θερμομόνωση από ζέστη και κρύο στο κτίριο.

2) Επιτυγχάνουν μείωση στα αιωρούμενα μικροσωματίδια και τη σκόνη της πόλης κατά 15% περίπου. Ένα τετραγωνικό μέτρο γρασίδι μπορεί να συγκρατήσει ως και 200 γραμμάρια σκόνης και μικροσωματιδίων.

3) Γίνεται κατακράτηση των βαρέων μετάλλων (μόλυβδος, κοβάλτιο, πυρίτιο, φώσφορος κλπ) ό,τι δηλαδή είναι ρύπος για τον άνθρωπο, από τα βακτηρίδια που αναπτύσσονται μέσα στο χώμα των ταρατσόκηπων και φιλτράρουν το νερό της βροχής από αυτές τις επικίνδυνες ουσίες που μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα και τις θάλασσες.

4)Η αύξηση της παραγωγικότητας, μέσα από την αισθητική και σωματική ευεξία –υγεία, που τα φυτεμένα δώματα επιφέρουν στην ανθρώπινη οικονομική δραστηριότητα, από μόνη της είναι αρκετή για την κάλυψη των εξόδων κατασκευής τους.

Συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη και μέσα από την αύξηση της τιμής των ακινήτων όταν αυτά βρίσκονται σε περιοχές γεμάτες πράσινο (από τη φύτευση των δωμάτων).

5)Συμβάλλουν στη μείωση του θορύβου της πόλης λόγω της ηχοαπορροφητικής τους επιφάνειας.

6)Ομορφαίνουν τα κτίρια και την πόλη. Η σημερινή υποβάθμιση της ποιότητας ζωής αλλά και η αισθητική υποβάθμιση της πόλης, οδηγεί αρκετούς από τους κατοίκους της, ενώ εργάζονται σε κεντρικές περιοχές της πόλη, να φεύγουν για να κατοικήσουν στα προάστια. Με τον τρόπο αυτό αυξάνει τόσο η κυκλοφοριακή συμφόρηση, όσο και η ανάγκη για νέες υποδομές και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στο δίκτυο. Ασφαλώς το συγκοινωνιακό πρόβλημα της πόλης δε λύνεται με τα πράσινα δώματα, αλλά σε μικρό ποσοστό μπορούν να συμβάλουν σε μείωση του φαινομένου μετακίνησης κατοίκων από το κέντρο προς τα προάστια.

7)Χαμένες επιφάνειες πρασίνου ανακτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη φύτευση των δωμάτων. Παράλληλα οι ελεύθεροι χώροι μπορούν να διατηρηθούν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Πάρκο Ελευθερίας δίπλα από το Μέγαρο στη Βασ. Σοφίας. Από κάτω λειτουργεί χώρος πάρκινγκ.

8)Παίζουν θετικό ρόλο στη μείωση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Αυξάνουν τη βιοποικιλότητα της πόλης μειώνοντας τους κινδύνους στην υγεία των κατοίκων της.

9)Αυξάνουν τις αξίες των ακινήτων ειδικά αν έχουμε πολλά γειτονικά κτίρια με φυτεμένα δώματα.

10)Σταθεροποιούν το μικροκλίμα της πόλης όχι μόνο θερμοκρασιακά αλλά και ως  

      προς την υγρασία.

11)Εμπλουτίζουν με οξυγόνο την πόλη. Έξι μόλις τετραγωνικά μέτρα φυτεμένου δώματος παράγουν το οξυγόνο που χρειάζεται ένας άνθρωπος για ένα ολόκληρο έτος!

12)Συμβάλλουν σημαντικά στη θερμομόνωση της οροφής, συνεπώς στην καλή συντήρηση του κτιρίου και την δημιουργία σταθερών και ήπιων θερμοκρασιών στα από κάτω διαμερίσματα.

13)Σε συνδυασμό με ειδικά συστήματα κατακράτησης νερού και σωλήνες στάγδην άρδευσης η οικονομία σε νερό αυξάνεται σημαντικά, μειώνοντας τις ανάγκες μόλις σε 3 ποτίσματα (των 7-8 λεπτών) το μήνα για το καλοκαίρι, ενώ δεν θέλουν πότισμα τον υπόλοιπο χρόνο!

14)Εξειδικευμένες συνθέσεις από κομποστοποιημένο χώμα, μπορούν να δημιουργήσουν ένα ιδανικό έδαφος για ταρατσόκηπο που δεν θα χρειάζεται καθόλου λίπανση ή άλλη περιποίηση.

15)Θα σας εκπλήξω αν σας πω πως έχει ελάχιστο βάρος (ίσως το μικρότερο βάρος από οποιαδήποτε άλλη μόνωση) (50-60 κιλά/τετρ. μέτρο) και καταπονεί πολύ λιγότερο τις στεγανωτικές στρώσεις με νερό από οποιαδήποτε άλλη μόνωση!!!

16) Κόβουν το 99,4 % από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία!

Πράσινοι τοίχοι:

Ως πράσινοι τοίχοι θα μπορούσαν  να χρησιμοποιηθούν αναρριχώμενα φυτά που θα μπορούσαν να καλύψουν και να προστατεύσουν από τη ζέστη. Ο κίνδυνος από τρωκτικά που θα μπορούσαν να σκαρφαλώσουν πάνω σ’ αυτά και να φτάσουν μέχρι τους πάνω ορόφους ενός κτιρίου, εξαλείφεται αν χτιστούν ζαρντινιέρες με συγκεκριμένες προδιαγραφές που δε θα επιτρέπουν την πρόσβαση σ’ αυτά.

Ψύξη:

Για την ψύξη του κτιρίου υπάρχουν πρακτικές εξοικονόμησης ενέργειας μερικές από αυτές είναι:

Τις μέρες με υψηλές θερμοκρασίες ανοίγουμε τα παράθυρα να δροσιστεί το σπίτι το πρωί και τα κλείνουμε όλη τη διάρκεια της μέρας. Το βράδυ που θα δροσίσει τα ανοίγουμε πάλι ώστε να επιτευχθεί ο δροσισμός του κτιρίου με τον αερισμό.

Αν πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το air condition (επειδή ο προσανατολισμός του κτιρίου είναι δυτικός και δεν επιτρέπει τον καλό δροσισμό με τον αερισμό) είναι καλύτερα να γίνει σε ένα δωμάτιο η χρήση του ή στους χώρους που γίνονται συνεχή χρήση τους.

Τέντες– σκίαστρα –φυτεμένες πέργκολες:

Μπορούν να προσφέρουν στο δροσισμό του κτιρίου μέσα από τη σκίαση που παρέχουν.

Ανεμιστήρες:

Αν αντί για τη χρήση μηχανημάτων air condition, χρησιμοποιούσαμε ανεμιστήρες οροφής σε συνδυασμό με νυχτερινό αερισμό των χώρων, θα μπορούσαμε να μειώσουμε ως και 80% την κατανάλωση ενέργειας για το δροσισμό ενός κτιρίου!!!

Βελτίωση της θερμικής απόδοσης του καυστήρα:

Επεμβάσεις στη λειτουργία του καυστήρα μας μπορούν να εξοικονομήσουν σημαντικά ποσοστά ενέργειας. Όπως και η συχνή του συντήρηση

Η αντικατάστασή τους μάλιστα με ενεργειακά τζάκια ή με σόμπες καύσης pellets (συσσωματώματα ξύλου ή πριονιδιού) συνδυάζουν σημαντική απόδοση, εξοικονόμησης ενέργειας και ελάχιστη έως μηδενική επιβάρυνση για το περιβάλλον.

Το ενεργειακό τζάκι με κεραμικό καταλύτη επανάκαυσης των καπναερίων αλλά και με ροή του αέρα που ζεσταίνει όλο το χώρο (κάλυψη ως και 230 τετρ. μέτρα)

Επίσης η αντικατάσταση του λέβητα με αντίστοιχο που καίει φυσικό αέριο βελτιώνει την απόδοση του καυστήρα αλλά και επιβαρύνει λιγότερο την ατμόσφαιρα.

Αλλαγή των κουφωμάτων και των μονών υαλοπινάκων των παραθύρων.

Τοποθέτηση ηλιακού θερμοσίφωνα.

Τοποθέτηση φωτοβολταϊκών πανέλων στο δώμα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Εδώ χρειάζεται προσοχή ώστε να μην τραυματιστούν οι υγρομονωτικές-στεγανωτικές στρώσεις αλλά και παράλληλα να μπορεί να επαναστεγανοποιηθεί το δώμα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ:

Ο όρος «βιοκλιματική κατοικία» προσδιορίζει ακριβώς ένα κτίριο που εκμεταλλεύεται φυσικούς παράγοντες αλλά και αρχιτεκτονικές πρακτικές, για τη θέρμανση και το δροσισμό του χωρίς να επιβαρύνει όσο είναι δυνατόν το περιβάλλον. Παράλληλα μία τέτοια κατοικία δεν μπορεί παρά να εστιάζεται και στο θέμα της ποιότητας της υγείας αυτών που θα την κατοικήσουν. Συνεπώς επιλέγει κυρίως φυσικά υλικά τα οποία είναι φιλικά προς τον άνθρωπο.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Δεν κοστίζει παραπάνω από την κατασκευή μιας συμβατικής κατοικίας.

Μια βιοκλιματική κατοικία ξεκινά από τον προσανατολισμό της (Βορράς –Νότος)

Έχει μεγάλα ανοίγματα προς το Νότο όπου με παθητικά ηλιακά συστήματα εκμεταλλεύεται τη ζέστη του ήλιου για τη θέρμανση του κτιρίου το χειμώνα, και μικρά ανοίγματα και τους βοηθητικούς χώρους στο Βορρά.

Για το δροσισμό το καλοκαίρι εκμεταλλεύεται το φυσικό αερισμό που ο προσανατολισμός του κτιρίου προσφέρει αλλά και η χρήση αιολικών καμινάδων, η σκίαση από φυλλοβόλα δέντρα ή από ειδικά σκίαστρα που επιτρέπουν την οπτική άνεση αλλά όχι την οπτική θαμπάδα στο κτίριο. Δίνει σημαντικό βάρος στην ισχυρή θερμομόνωση του κτιρίου με φυσικά υλικά και εκμεταλλεύεται τη θερμική αδράνεια και θερμοχωρητικότητα των τοίχων.

Μία βιοκλιματική κατοικία εκμεταλλεύεται επίσης τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες, γεωθερμικά συστήματα για τη θέρμανση αλλά και ψύξη του κτιρίου, ενεργειακά τζάκια ή σόμπες πέλετς).

Ηλιακές καμινάδες, υπόγειες σωλήνες μεταφοράς αέρα για το δροσισμό του κτιρίου καθώς και πράσινα δώματα,μπορούν να συμπληρώνουν ένα βιοκλιματικό σπίτι.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα βιοκλιματικής κατοικίας είναι η κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική τεχνική:

Ενδεικτικά θα σας αναφέρω μερικές από αυτές:

Τα υπόσκαφα σπίτια της Σαντορίνης, τα διακοσμητικά υπέρθυρα της Τήνου που λειτουργούσαν ως φυσικός αερισμός για την έξοδο του θερμού αέρα που ανέβαινε ψηλά, η διαμόρφωση εσωτερικής αυλής – αίθριου, οι εσοχές και οι προεξοχές, τα διαφορετικά ύψη, οι διάφοροι ημιυπαίθριοι χώροι (βεράντα, λότζια, στοά, ημιυπαίθριος εισόδου κλπ), οι φυτεμένες πέργκολες με τις κληματαριές ή τις μποκαμβίλιες, οι στέρνες που συγκέντρωναν το νερό από τα δώματα, οι ασπρισμένοι με ασβέστη τοίχοι και πολλές άλλες.

Επίλογος

Υπάρχει ένας τεράστιος οίκος όπου αποτελεί το σπίτι όλων μας. Αυτός είναι ο πλανήτης μας. Υπάρχει και ένας μικρός για τον καθένα μας, το σπίτι μας, που όμως επηρεάζει σημαντικά την υγεία του μεγάλου μας Οίκου που ονομάζουμε Γη.

Η εξοικονόμηση ενέργειας τώρα πλέον αφορά όλους μας. Κατά ένα περίεργο τρόπο το μέλλον μας εξαρτάται απόόλους μας αλλά και από τον καθένα μας ξεχωριστά. Οι ενέργειες που εμείς, ο καθένας μας, θα κάνει, θα δώσουν ελπίδα και στο μέλλον.

Γιώργος Μαυρουλέας